HWANGE, Zimbabwe
Here’s a measure of how President Robert Mugabe is destroying this once lush nation of Zimbabwe:
Başkan Rob e r t Mugabe'nin, bir zamanların müreffeh ülkesi Zimbabve'ye nasıl zarar verdiğini gösteren bir ayrıntı vereceğim.
In a week of surreptitious reporting here (committing journalism can be a criminal offense in Zimbabwe), ordinary people said time and again that life had been better under the old, racist, white regime of what was then called Rhodesia.
Ülkede açıkça gazetecilik yapmak suç sayılabildiği için, bir hafta boyunca gizli görüşmeler yaptım. Sıradan insanlar bana çeşitli kereler, ülkenin adının Rodezya olduğu eski ırkçı beyaz yönetim dönemindeki hayatın daha iyi olduğunu söyledi.
“When the country changed from Rhodesia to Zimbabwe, we were very excited,” one man, Kizita, told me in a village of mud-walled huts near this town in western Zimbabwe. “But we didn’t realize the ones we chased away were better and the ones we put in power would oppress us.”
Zimbabve'nin batısında, kerpiç kulübelerden oluşan bir köyde konuştuğum Kizita adlı adam, "Ülkenin adı Rodezya'dan Zimbabve'ye döndüğünde sevinmiştik. Oysa kovduğumuz kişilerin daha iyi olduğunu, iktidara getirdiklerimizin ise bizi ezeceğini anlamadık" dedi.
“It would have been better if whites had continued to rule because the money would have continued to come,” added a neighbor, a 58-year-old farmer named Isaac. “It was better under Rhodesia. Then we could get jobs. Things were cheaper in stores. Now we have no money, no food.”
Kizita'nın komşusu olan 58 yaşındaki çiftçi Isaac, "Beyazlar yönetimde kalsaydı daha iyi olurdu, çünkü para gelmeye devam ederdi. Rodezya zamanında şartlar daha iyiydi. O zamanlar iş bulabiliyorduk, fiyatlar bu kadar yüksek değildi. Şimdi ne yiyecek ne de para var" diye ekledi.
Over and over, I cringed as I heard Africans wax nostalgic about a nasty, oppressive regime run by a tiny white elite. Black Zimbabweans responded that at least that regime was more competent than today’s nasty, oppressive regime run by the tiny black elite that surrounds Mr. Mugabe.
Afrikalıların, küçük bir beyaz nüfusun yönettiği baskıcı ve kötü bir rejime olan özlemini görünce utanç duydum.
Siyah Zimbabveliler bana, eski rejimin en azından şimdiki baskıcı ve kötü rejimden daha becerikli olduğunu söyledi. Mevcut rejim, Mugabe'nin çevresindeki küçük bir siyahî seçkinler sınıfından ibaret.
A Times colleague, Barry Bearak, was jailed here in 2008 for reporting, so I used a fresh passport to enter the country as a tourist. Partly for my own safety, I avoided interviewing people with ties to the government, so I can’t be sure that my glimpse of the public mood was representative.
The New York Times'tan meslektaşım olan Barry Bearak, ülkede haber yaptığı için 2008'de hapse atılmıştı. Ben de yeni bir pasaport alıp ülkeye turist olarak girdim. Kendi güvenliğimi de düşünerek, hükümetle bağlantılı kişilerle görüşmekten kaçındım
People I talked to were terrified for their personal safety if quoted — much more scared than in the past. That’s why I’m being vague about locations and agreed to omit full names.
Bu nedenle, halkın düşünceleriyle ilgili saptamalarımın ne derece doğru olduğundan emin değilim.
Konuştuğum insanlar, adları verilirse başlarına gelebilecek olan şeylerden eskisine kıyasla daha fazla korkuyordu.
But what is clear is that Zimbabwe has come very far downhill over the last few decades (although it has risen a bit since its trough two years ago). An impressive health and education system is in tatters, and life expectancy has tumbled from about 60 years in 1990 to somewhere between 36 and 44, depending on which statistics you believe.
Bu yüzden yer ve kişi adlarını tam olarak veremiyorum. Ancak kesin olan şu ki, Zimbabve son 20-30 yıllık dönemde giderek geriledi. Gerçi iki yıl önceki dip noktasına göre bir miktar ilerleme var. Eskinin etkileyici eğitim ve sağlık sistemi çökmüş durumda.
Ortalama yaşam beklentisi 1990'da 60 yılken, şimdi değişik istatistiklere göre 36 ile 44 yıl arasında.
Western countries have made the mistake of focusing their denunciations on the seizures of white farms by Mr. Mugabe’s cronies. That’s tribalism by whites; by far the greatest suffering has been endured by Zimbabwe’s blacks.
Batılı ülkeler, asıl tepkiyi Mugabe taraftarlarının beyazlara ait çiftliklere el koymasına göstererek hata yaptı. Bu tavır bir tür beyaz tutuculuğuydu. Oysa şu ana kadar en büyük acıları Zimbabve'nin siyahî halkı çekti.
In Kizita’s village, for example, I met a 29-year-old woman, seven months pregnant, who had malaria. She and her husband had walked more than four miles to the nearest clinic, where she tested positive for malaria.
Örneğin, Kizita'nın köyünde tanıştığım, yedi aylık hamile olan 29 yaşındaki bir kadın sıtma hastalığıyla boğuşuyordu. Kadın ve kocası, bu teşhisi almak için 6 kilometre uzaklıktaki sağlık ocağına yürümüştü.
But the clinic refused to give her some life-saving antimalaria medicine unless she paid $2 — and she had no money at all in her house. So, dizzy and feverish, she stumbled home for another four miles, empty-handed.
Ancak sağlık ocağı kadına, 2 dolar ödemedikçe sıtma ilacı vermeyi reddetmiş. Oysa kadının hiç parası yoktu. Hastalıktan dolayı sersemlemiş olan ateşler içindeki kadın, altı kilometre daha yürüyerek eli boş eve dönmüş.
As it happened, the clinic that turned her down was one that I had already visited. Nurses there had complained that they were desperately short of bandages, antibiotics and beds.
Kadını geri çeviren sağlık ocağına köye gelmeden önce uğramıştım. Oradaki hemşireler ciddi bir antibiyotik, sargı bezi ve yatak sıkıntısı çektiklerinden şikâyet etmişti.
They said that to survive, they impose fees for seeing patients, for family planning, for safe childbirth — and the upshot is that impoverished villagers die because they can’t pay.
Sağlık ocağını açık tutabilmek için muayene, aile planlaması ve sıhhi doğum için bir miktar ücret uygulamaya başladıklarını söylemişlerdi. Sonuçta bu parayı veremeyen yoksul köylüler ölüyordu.
I also spent time at an elementary school where the number of students had dropped sharply because so few parents today can afford $36 in annual school fees.
Öğrenci sayısının hızla azaldığı bir ilkokulu da ziyaret ettim. Yıllık 36 dolar tutarındaki okul harcını yatıramayan aileler, çocuklarını okula gönderemiyordu.
We don’t have desks. We don’t have chairs. We don’t have books,” explained the principal, who was terrified of being named. The school also lacks electricity and water, and the first grade doesn’t have a classroom and meets under a tree.
İsminin açıklanması olasılığından dehşete kapılan okul müdürü bana, "Sıramız yok, sandalye yok, kitabımız yok" dedi. Elektrik ve suyun bulunmadığı okulda, derslikleri olmayan birinci sınıf öğrencileri ağaç altında ders yapıyordu.
This particular school had been founded by Rhodesians more than 70 years ago, and the principal mused that it must have served black pupils far better in Rhodesian days than today.
70 yıl önce Rodezyalılar tarafından kurulan bu okulun müdürü siyahî öğrencilerin eski rejim döneminde şimdikinden çok daha iyi eğitim aldığını söyledi.
At another school 100 miles away, the deputy headmaster lamented that students can’t even afford pens. “One child has to finish his work, and then he lends his pen to another child,” he explained.
Bir başka okuldaki müdür yardımcısı, çocukların kurşunkalem bile alamadığından yakınarak "Kalemle işi biten öğrenci, onu bekleyen öğrenciye veriyor" diye açıklama yaptı.
Zimbabwe is one of my favorite countries, blessed with friendly people, extraordinary wildlife and little crime. I took my family along with me on this trip (my kids accuse me of using them as camouflage), and they found the scenery, people and wild animals quite magical.
Dost canlısı insanları, olağanüstü doğası ve düşük suç oranıyla Zimbabve benim en sevdiğim ülkelerden birisi. Bu seyahati yapabilmek için ailemi de yanımda götürdüm. Çocuklarım beni, onları kamuflaj olarak kullanmakla suçladı.
Ancak ülkenin doğasına, vahşi yaşamına ve insanlarına bayıldılar.
At a couple of villages we visited, farmers were driving away elephants that were trampling their crops — and they were blaming Mr. Mugabe for the elephants. That struck even me as unfair.
Gittiğimiz bazı köylerde, ürünlerine zarar veren filleri kovalayan çiftçiler, filler yüzünden Mugabe'yi suçluyordu. Bu bana bile haksızlık olarak göründü.
The tragedy that has unfolded here can be reversed if Mr. Mugabe is obliged by international pressure, particularly from South Africa, to hold free elections.
Eğer uluslararası baskılar ve özellikle de Güney Afrika'nın yapacağı sıkıştırma, Mugabe'yi serbest seçimler düzenlemeye zorlarsa, ülkede devam eden trajedi durdurulabilir.
Worldwide pressure forced the oppressive Rhodesian regime to give up power three decades ago. Now we need similar pressure, from African countries as well as Western powers, to pry Mr. Mugabe’s fingers from his chokehold on a lovely country.
Rodezya dönemindeki ırkçı beyaz yönetime yapılan uluslararası baskılar, otuz yıl önce bu rejimin düşmesini sağlamıştı. Şimdi hem Afrikalıların hem de Batılıların Mugabe'ye baskı yaparak, bu güzel ülkeyi mahvetmesine engel olması gerekiyor.
Nicholas Kristof APRIL 7, 2010
http://www.nytimes.com/2010/04/08/opinion/08kristof.html
0 yorum:
Yorum Gönder